BU , UZUN BİR SÜRECİN HİKAYESİDİR.
Hikaye ,sabun köpüğü ile başlar ve bıldırcın kızartma ile biter.Uzun ve otantik bir öyküdür.
(Sayfanın sonunda kısa ,ekonomik ve teknik yol var :)))
( Mustafa Türkoğlunun katkılarıyla. )
Sabun Köpüğü İle Atmaca Avı Hikayesi
1-DANABURNU ( Ğvapa )
Eğer bıldırcını seviyorsan , bıldırcın yakalamak için atmaca gerekir. Ancak , ne yazık ki, atmaca bakkallarda satılmaz. Eğer atmaca edinmek istiyorsan , bakkaldan bir adet sabun alarak işe başlayabilirsin.
Bu sabunu alıp araziye çıkarsın.(Göçmen kuşların otoyolu olan ÇORUH VADİSİ 'ne)
Danaburnu isimli hayvancık toprak altında yaşar ve zaman zaman yeryüzüne çıkar..Onun yeryüzüne çıkış deliklerini arayıp , bulduğun deliklere , elini yıkar gibi yapıp elde ettiğin sabun köpüğünü akıtırsın. Zavallı danaburnunun gözleri sabun köpüğünden yanar ve can havliyle kendini dışarı atar. Hemen yakalayıp emniyetli bir yere koymalısın.
2-HAÇO KUŞU
Haço kuşu ( çekirge kuşu) , serçeye benzeyen; Rize ve Artvin ‘in ilçeleri olan Hopa , Arhavi , Fındıklı , Ardeşen , Pazar ilçelerinde yaşayan bir kuştur ve danaburnu böceğini çok sever. Atmaca da haçoyu çok sever.
3- HAÇO KUŞUNU YAKALAMAK İÇİN TUZAK
Haco kuşunun danaburnunu görebileceği bir alanda , ahşap tercihan fındık dalından yukarıdaki şemadaki gibi bir tuzak hazırlamalı ve bu tuzağın içine danaburnunu bağlamalısın. Danaburnu bağlı olduğu ipin izin verdiği ölçüde tuzağın içinde dolaşır. Danaburnunu gören haco onu avlamak için bu tuzağa düşecektir. Eğer başarılı olmak istiyorsan, birkaç haço kuşu yakalamalısın. Çünkü , haço kuşu marifetli olmalıdır. Çünkü ileride bir çubuğun üzerinde uçarak tur atarken , kanatları iyi parıltı yapmalıdır.
Eskiden tuzaklar ahşaptan tercihan fındık çubuğu ile yapılırdı. Teknoloji buraya kadar girdi. Sac kapak ve demir telinden tuzak yapmışlar. Kültürlerin yozlaşmasına tuzaklı bir örnek.
4-İŞLEMLER
Tuttuğun bu haco kuşu için birkaç işlem gerekli:
Öncelikle haçoya bir gözlük yapmalısın. Bu gözlük deriden olmalı ve kuşun gözlerine takıldığında , onun gökyüzünü görmesine engel olmalı. Çünkü haço atmaca avında yem olarak kullanılırken atmacayı görürse korkudan bayılır ve atmaca da onu göremez.
Gözlük onun gökyüzünü ve atmacayı görmesini engellemelidir.
Bundan sonra , 100 cm uzunluğunda bir ip ile bileklerinden deri bir halkaya bağlı olarak ince bir fındık çubuğu üzerine haçoyu bağlamalısın. Haço , bu çubuğun üzerinde daireler çizerek uçabilmeli ve tekrar çubuğa konabilmeli. Bu konuda antrenmanlar yaparak onu alıştırmalısın.Öyle ki antrenmanlar sonunda o kadar rahat uçabilmeli ki , çubuk üzerinde uçarken parıldamalı.
5-HAZIRLIKLAR
Bu süreç bittikten sonra , atmaca avlamak amacıyla, ağustos, eylül aylarında, göçmen kuşların otoyolu olan ÇORUH VADİSİ bölgesinde bir tepe bulmalısın.
Bu tepede çok yüksek bir ağaç bulup, bu ağacın üstüne yaşayabileceğin bir yer yapmalısın. Takriben 1-1,5 m2 alan yeter sanırım.Buraya yiyeceğini, içeceğini, gece yatmak için gerekli şeyleri ve teknoloji ürünü radyo, pilli bilgisayar, eğer elektrik çekebilirsen televizyon v.s. götürebilirsin.
Bunlara ilave olarak , atmacayı avlamak için takriben 5m2 alanında bir ağ germelisin.Bu ağın yatay çubuğu ağaca sabitlenmiştir.Dikey çubuk ise zayıfça tutturulmuştur. Atmaca hızla bu ağa çarptığında , üst çubuk yerinden kurtulacak ve atmaca ağa düşecektir..
6- ATMACA AVI
Sonra ağın yanı başında atmacaları beklemeye başlarsın. Uzakta bir atmaca gördüğünde (sakın doğan ile karıştırma) çubuğu kaldırıp oynatırsın. Haço kuşu daireler çizerek ayağına bağlı iple uçmaya başlar. Bir süre sonra çubuğa konmak ister. Yeniden çubuğu oynatarak kuşu uçurmalısın. Haço atmacayı göremez çünkü gözündeki gözlük gökyüzünü görmesini engellemektedir. Eğer atmacayı görürse korkudan bayılacaktır.
Daireler çizerek uçan ve parıldayan haçoyu gören atmaca , körfez savaşındaki uçaklar gibi hedefe kilitlenir ve, hedefe doğru pikeye başlar. Artık o kadar hızlıdır ki istese de duramaz. O hızla yaklaşan atmacayı avlamak artık senin ustalığına kalmıştır. Ve , atmaca pike yaparak kuşa doğru inmeye başlar ......
7-GÖZÜNÜ AÇ
Öyle bir an gelir ki , atmaca ağa yaklaşmıştır ve artık istese de duramaz. İşte o anda haço kuşunu çekersin (çünkü haço sana yine lazım) .
Atmaca geliş hızıyla ağa çarpar !!!
Ve ağı yukarıdan zayıfça tutan çubuk yerinden çıkar ve atmaca ağın içine girmiştir.
8- ELİNİ ÇABUK TUT
Eğer atmaca haçoyu yakaladıysa onun elinden almaya çalışırsın. Bu durumda üçlü bir mücadele vardır. Atmaca hem canını kurtarmaya hem de haço yu yemeye çalışırken , haço sadece canını düşünmektedir. Sen ise hem atmacayı ve hem de haçoyu canlı kurtarmaya çalışırsın.
Bu şekilde bir veya birkaç ve çeşitli kalitelerde atmacayı avlama süreci bitince bu defa bu atmacalara bakma , onları eğitme ve ÖVÜNME süreci başlar.
9-EĞİTİM VE ÖVÜNME
Atmacanın bakımı çok zor ve pahalıdır. Her gün bir yumurta ister , et ister. Etin en iyi yerini tercih eder .Sen ise ingiliz külot pantolonunu giyersin ve atmacanı koluna oturtup köyde, kasabada gururla dolaşırsın. Çünkü en iyi atmaca senin atmacandır. Evdeki karı çalışır , sen köyde hava atarsın.Ne mutlu bir hayat..
10- BURAYA DİKKAT... MEKAN ÖNEMLİ
Atmacayı barındırmak için özel bir mekan öneriyorum .Çünkü atmaca dışkısını yaparken öne doğru eğilir ve dışkıyı fırlatır.Mermi hızıyla yatay olarak giden bu dışkı duvara çarpar ve yapışır. Artık onu temizlemek çok zordur. Eğer bir duvarı sıvamak istersen , birkaç atmacayı yan yana dizersin ve onlar bir süre içinde bu duvarı dışkı ile sıvayabilirler.
11-EĞİTİM
Birkaç hafta boyunca ince ve yaklaşık 70-100 mt uzunluğunda ince bir ipe ayaklarından bağlanan atmacayı bıldırcın avlama denemelerine çıkarırsın.Bir süre sonra buna alışır.
12-BILDIRCIN AVI
Mevsiminde atmacanı alır ve ava çıkarsın. Bıldırcınlar , avcıyı görüp , çalılıklar içinden havalandığında, elindeki atmacayı bıldırcına doğru fırlatırsın. Bıldırcın atmacayı görünce korkudan siner. Atmaca bir gün önceden aç bırakıldığı için , bıldırcını yakalar ve üzerine çöker.
Daha önceden atmacanın ayağına küçül bir çıngırak takılmıştır.Atmaca hareketi esnasında bu çıngırak öter ve bu ses sayesinde atmaca bulunur ve yetişip bıldırcını atmacanın elinden alırsın.
Eğer alamazsan ve atmaca bıldırcını yerse ,acıkıncaya kadar beklemen lazım.
Çünkü büyük avcı atmaca bile aç değilse avlanmaz.
Bu şekilde yaklaşık 100 gr gelen bıldırcınları avlamak için 150 kg eti atmacaya yedirirsin . İnek etini , yumurtaları yani sermayeyi kurtarmak için yaklaşık 1000-1500 bıldırcın avlamak gerekir.
Haa, bu arada , av sonunda en son yakalanan bıldırcın , işin raconu olarak atmacaya bırakılır.
13-EKONOMİK ÇÖZÜM
Eğer sabun köpüğü ile atmaca avı sana zor geliyorsa , bu geleneğe pek önem vermeyen bazı Karadenizliler yeni bir teknoloji geliştirdi. Onu dene : Bir cep teybine bıldırcın seslerini kaydet. Mevsiminde uygun yerlerde bu teybi çalıştırırsan , sesi duyan bıldırcınlar , arkadaşları var zannedip ağa düşeceklerdir
Sonuç:
Uzun bir süreç sonunda atmaca yetiştirip onunla bıldırcın avlamak ile , kasete bıldırcın sesi kaydedip bıldırcınları kandırarak avlamak arasındaki fark ne ise, aşağıdaki iki ev arasındaki fark ta odur... modern karadeniz evi eski ( ilkel) karadeniz evi
